ABD’de bütçe anlaşmazlığı! Federal hükümet kapandı

ABD’de federal hükümet, Kongre’nin geçici bütçe tasarısını onaylayamaması nedeniyle yeni mali yıl başlamadan kapandı. Kararın ardından yaklaşık 750 bin çalışanın ücretsiz izne çıkarılması bekleniyor. Bu gelişme piyasalarda endişe yaratırken altın hem ons hem de gram bazında rekor kırdı.

ABD’de federal hükümet, yeni mali yıl başlamadan önce Kongre’nin geçici bütçe tasarısını onaylayamaması nedeniyle kapandı.

Ülkede salı gece yarısı itibarıyla 2025 mali yılı sona ererken, federal hükümete finansman sağlayacak bütçe üzerinde anlaşmaya varılamadı.

2019’DAN SONRA İLK KEZ HÜKÜMET KAPANDI

Federal kamu kuruluşlarının faaliyetlerini sürdürmesini sağlayacak geçici bir bütçe tasarısının Kongre’den geçememesi, 2019’dan bu yana ilk kez hükümetin kapanmasına yol açtı.

ABD’de yeni mali yılın başlamasına saatler kala Senato, hem Demokratların hem de Cumhuriyetçilerin sunduğu geçici bütçe tasarılarını onaylamadı.

Senatörler, hükümete finansman sağlanmasını ve yaklaşık 1 trilyon dolarlık sağlık hizmetleri düzenlemesini içeren Demokratların desteklediği tasarıyı reddederken, Cumhuriyetçilerin desteklediği tasarı da yeniden oylamaya sunulsa da gerekli oy sayısına ulaşamadı.

ABD Temsilciler Meclisi, 19 Eylül’de federal hükümete 21 Kasım’a kadar finansman sağlanmasını öngören geçici bütçe tasarısını onaylamıştı ancak senato, Cumhuriyetçilerin sunduğu tasarıya onay vermemişti.

TRUMP: HÜKÜMET KAPANABİLİR, ÇALIŞANLAR İŞTEN ÇIKARILABİLİR

Demokratlar, sağlık sigortası sübvansiyonlarının süresinin uzatılmasını ve Medicaid kesintilerinin geri alınmasını talep ederken Cumhuriyetçilerin tasarısına destek vermeyi reddetmişti. Cumhuriyetçiler ise mevcut harcama düzeylerinde herhangi bir değişiklik içermeyen bir geçici bütçe tasarısında ısrar olmuştu.

ABD Başkanı Donald Trump, salı günü yaptığı açıklamada, federal hükümetin muhtemelen kapanacağını, bu durumda çok sayıda çalışanı işten çıkarabileceklerini ifade etmişti.

ABD Kongresi Bütçe Ofisi (CBO), federal hükümetin kapanması halinde yaklaşık 750 bin çalışanın ücretsiz izne çıkarılabileceği tahmininde bulunmuştu.

FEDERAL HÜKÜMET KAPANMASI NE ANLAMA GELİYOR?

Amerikan kanunlarına göre Kongre, 1 Ekim’de başlayıp 30 Eylül’de sona eren mali yıl için bütçeyi onaylayamazsa aranın geçici bütçelerle kapatılması gerekiyor.

Geçici bir bütçenin de kabul edilemediği dönemlerde federal hükümet, harcama yetkisini kaybederek temel hizmetler dışındaki tüm faaliyetlerine ara veriyor.

Bu süreçte, “temel” olmayan hizmetlerde görevli kamu çalışanları ücretsiz izne çıkarılırken, ABD ordusu, istihbarat kurumları, kamu hastaneleri, havaalanları ve hapishanelerde görevli personel çalışmaya devam ediyor.

“Temel personel” kategorisinde yer alan bu çalışanlar, kapanma dönemlerindeki maaşlarını genellikle Kongre yeni bir bütçe geçirene kadar alamıyor.

HÜKÜMET EN SON TRUMP’IN İLK BAŞKANLIK DÖNEMİNDE KAPANMIŞTI

Sorumlu Federal Bütçe Komitesi verilerine göre, 1981’den bu yana üç gün veya daha kısa süreli 10 kapanma yaşanırken, federal hükümetin operasyonlarını ciddi şekilde etkileyen 4 uzun süreli kapanma oldu.

Ülkede en son “kapanma” ABD Başkanı Donald Trump’ın ilk döneminde yaşanmıştı.

Trump’ın Meksika duvarı için finansman içermeyen geçici bütçe tasarısını imzalamama restiyle ortaya çıkan bütçe krizi, Demokratların geri adım atmaması sonrasında federal hükümetin kısmen kapanmasıyla sonuçlanmıştı.

Aralık 2018’de başlayarak Ocak 2019’da biten 35 günlük kapanma, ABD tarihinin en uzun süreli hükümet kapanması olmuştu.

KAPANMA HABERİ ALTIN FİYATLARINI ETKİLEDİ

Bütçe krizinin ardından yatırımcılar güvenli liman arayışına girerek altına yöneldi. Bu durum, fiyatların hem ons hem de gram bazında rekor kırmasına yol açtı.

Ons altın: Yüzde 0,4 yükselişle 3.872,87 dolar

Vadeli ons altın: Yüzde 0,7 artışla 3.901,40 dolar

Gram altın: 5.161 TL seviyesine çıkarak yeni tarihi zirvesine ulaştı

Dolar endeksi ise haftanın en düşük seviyelerinden işlem gördü.