Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Bolu’daki yangın faciasına ilişkin katıldığı canlı yayında önemli açıklamalarda bulundu. Bakan Ersoy, “Turizm merkezi olsa da olmasa da bir binanın ruhsatlanma ve iskan yetkisi Kültür Bakanlığı’nda değil. Belediye mücavir alanı içindeyse belediyede, dışındaysa il özel idaresindedir. Yangın yeterlilik belgesini itfaiye dışında hiçbir kurum veremez” dedi.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Bolu Kartalkaya’da 78 kişinin hayatını kaybettiği yangın faciasına ilişkin konuk olduğu bir televizyon canlı yayınında açıklamalarda bulundu.
Bakan Ersoy’un açıklamaları şu şekilde:
“Faciada hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet, yakınlarına başsağlığı ve sabırlar diliyorum. Yaralılarımıza acil şifalar diliyorum. İçişleri Bakanımız ile beraber olay bölgesine intikal ettik. Olay yerinde incelemelerde bulunduk. Kriz masasında değerlendirmelerde bulunduk. İlerleyen saatlerde durum netleşmeye başladıktan sonra akşama doğru ilk basın toplantımızı yaptık. O gün basın toplantısından önce Bolu Belediye Başkanı Tanju Bey, basına yetkiler ve belgelendirmelerle ilgili iki kere açıklamada bulunduğu için ben de basın toplantısı sırasında yangın yeterlilik belgesi ve yetkilerle ilgili kısa bir açıklama yaptım.
Ben de bir babayım. İnsanlar evlatlarının başına bir şey gelirse elbette üzülür. Bu acılı süreçte, insanlar cenazelerini teslim almadan, defin süreçleri tamamlanmadan açıkçası kanal kanal dolaşmak istemedim. O kadar çok bilgi kirliliği olmaya başladı ki, bugün yayına çıkıp süreçle ilgili soruların hepsini cevaplayacağım. Birkaç gün daha bekleyecektim. Defin işlemlerinin tamamlanmasını istedim. Bu çok büyük bir acı. Çok önemli süreç. Bu süreç tamamlanmadan önce kanal kanal dolaşmayı doğru bulmadım. Bugün çok fazla bilgi kirliliği olunca soruları cevaplamak için geldim.
TURİZM MERKEZLERİNDE YETKİ KİMDE?
Turizm merkezlerinde yetki kimde? Turizm açısından potansiyeli olan bölgelerde Cumhurbaşkanı kararnamesi ile turizm merkezi ilan edilir. İki önemli yetki bakanlığa geçer. Bir tanesi imar planları yapma yetkisi. İkincisi de turizm amaçlı kamu arazilerin tashisi yetkisi alır bakanlık. İki önemli yetkisi bu. Bunun dışında bir yetki almıyoruz. Belediye mücavir alanında ise belediyelerde dışında ise il özel idarelerindedir. Mücavir alanı dışında olduğu için ruhsat ve iskan yetkisi il özel idaresi yetkili. Turizm Bakanlığı hiçbir zaman özel kanunla tanımlama yapılmıyorsa yetkili olmuyor.
2021 öncesi nasıldı? Belediye belgeli oteller vardı. Bunlar iş yeri açma ruhsatı ile çalışıyordu. Bir de belediye artı bakanlık belgeli oteller vardı. Aradaki fark nedir diyorsanız? Bakanlık zaten öncelikli olarak belediye belgesini şart koşuyor. 2021’de ne değişti? 2021’den itibaren dedik ki, turizm çok büyüyor. Bundan sonrıa sadece belediye belgeli olmasın. Bunun yanı sıra bakanlıktan turizm işletmesi belgesi alsın. Bu ilave olarak geldi. Bazen bilgi kirliliği oluşturuluyor, belediyelerin yetkileri bakanlığa devredilmiş gibi, böyle bir şey yok. Şimdi artık belediye belgesi yeterli değil aynı zamanda bakanlık belgesi alması gerekiyor. Birinci kriteri belediye belgesi alması.
Güvenilir turizm belgesi vardır. Kovid zamanında seyahat trafiğini açık tutmak için hijyen ve sağlık koşullarıyla geçici bir sertifikasyon işlemiydi. Binanın güvenliği anlamında değil. Kovid süreci için zorunlu ve geçerliydi. Bu zorunluluk kaldırıldı. Bir de sürdürebilir turizm sertifikasyonu var. Paris İklim Anlaşması yükümlülükleri gereği sıfır karbon ayak izi ve sürdürülebilirlik gerekiyor. Çevre, iklim şartları, atık yönetimi, sıfır karbon ayak iziyle ilgili yapılması gerekenler.
İl özel idaresi diyor ki, ‘Sen bunları yetkili kurumlardan alıp bana getireceksin’ diyor. Türkiye’de resmi yetkili kurum sadece itfaiyelerdir. Kartalkaya’da yetkilendirmeyi Bolu İtfaiyesi veriyor. Bolu Belediyesi dışında başka bir belediyeden alamazsınız. Bolu ili sınırları içinde olduğunuz için.
“YANGIN YETERLİLİK BELGESİNİ İTFAİYE DIŞINDA HİÇBİR KURUM VEREMEZ”
Yangın yeterlilik belgesini bir tek itfaiyeler veriyor. İl sınırları içinde bağlı olduğunuz belediyeler veriyor. Mümkünse ilçe, yeterliliği yoksa Bolu Belediyesi. Seben ilçesinin yeterliliği yoksa o z aman Bolu İtfaiyesi. İş yeri açmak için çalışma ruhsatını il özel idaresi veriyor. Size listeyi veriyor. Bunları halledin gelin diyor. Burada Bolu İtfaiyesi gerekli denetlemeleri yaptıktan sonra belgeyi veriyor.
İl özel idaresi uygunlukları tamamsa iş yeri açma ve çalışma ruhsatı veriyor. Bu bize gelince süreç başlıyor. Bakanlık işletmeye kontrolör gönderiyor. Kontrolümüz nelere bakıyor? Turizmle ilgili süreçleri denetliyor. İşyeri açma ruhsatını görünce bizim için işlem tamam anlamına geliyor. Ana kuralımız bu. Bakanlık kontrolleri tesisin niteliklerinin standartlarının sınıflandırmasını yapıyor. Yıldızını, niteliğini denetliyor. Oda sayılarının yeterli olmasına bakıyoruz. Yatak kapasitesine bakıyoruz, minimum ve maksimum olarak. Tatil köyü, apart, pansiyon var tabii. Hepsi otel olarak olmuyor. Biz nitelik ve sınıflandırmasıyla ilgili denetimleri yapıyor ve sonra belgeyi veriyoruz.
2021’den sonra süreç bize geçti. 2022’ye kadar 80’lerde başlayan 40 yıllık süreçte bakanlık yaklaşık 100 tesis kapatmış. 2022’den günümüze kadar 4 bin 380 tesis yeterlilikleri oluşturmadığı için kapatıldı. Şu anda da kapatmaya devam edemiyoruz. Yangın yeterliliği alamıyor, kirlilik oluyor vs. Bu yeterlilik ve belgelendirme ile ilgili bakanlık çok ciddi süreç yönetiyor. Türkiye’de yangın yeterlilik belgesini sadece itfaiye verir. Başka hiçbir kurum veremez. Yangın yeterlilik belgesi gerekiyorsa mutlaka ilgili itfaiyeden alması gerekiyor. İlçe itfaiyesi yeterli olmadığı için il belediyesinden alması gerekiyor. Yeterlilikten kastımız uzmanlık yeterliliği. İtfaiyede tulumbacılar/pombacılar ve bir de uzmanlar var. Bu çok teknik konu. Bakanlık kontrolleri herşeyi denetlemez.
Muhtemelen yeni bir işletme açacaktır veya tadilat yapmıştır. İşletme değişikliğine gitmiştir. O zaman talep etmesi gerekir yeterlilik belgesini. X turizmle işletiyorsunuz, aşağıda y işletmesine alt işletmecilik veriyorsunuz. O bölümle ilgili çalışma ruhsatı talep edilebilir.
Belge alabileceğiniz başka kurum yok. Alsanız bile bakanlık kabul etmez. İş yeri ruhsatını düzenleyecek olan il özel idaresi. Orada 8 tane hatalı kural çıkmış tesisin geneli ile ilgili. Tahliye çıkışları, ışıklı yönlendirmeler levhaları, bina acil aydınlatma, elektrik tesisatı uygunluğu, söndürme gereçleri talimatları, algılama sistemleri ve yangın alarmı, paratoner, duman havalandırma ve tahliye gibi 8 tane asli eksiklik buluyor Bolu Belediyesi. Tespit yapıyor. Bu tespiti yaptıktan sonra geri çekmek gibi bir şey olamaz. Normalde bu eksiklikleri tespit ettikten sonra bunu il özel idaresine veya son belgesi olan Kültür ve Turizm Bakanlığını bilgilendirmeniz gerekiyor. TCK 279’a göre yetkili makamlara bildirmeme ihmali…
“BOLU BELEDİYESİ OTELİ İHBAR ETMELİYDİ, BÖYLECE OTELİN RUHSATI İPTAL EDİLİRDİ”
Belediye bu tespiti yaptıktan sonra geri çekme olmaz. Kanunda ceza yaptırımları var. Yargılama sonucunda mahkeme kararını belirleyecek. Her olay ve her vaka için tek bir yasa çıkaramazsınız. Bolu Belediyesi bu tespiti yaptıktan sonra süre vermesi gerekiyordu düzeltmesi için. Makul süreye kendileri karar verir. O süreden sonra düzelmediyse, iş yeri açma çalışma ruhsatını düzenleyen il özel idareye veya bir üste Kültür Turizm Bakanlığı’na ihbarda bulunması gerekiyor. Bunu dediği andan itibaren il özel idaresi, bakanlığa bile sorma gereği duymadan hemen kapatma verecekti. Ruhsatını iptal edecekti. İl özel idaresi ruhsatı iptal ettiği için gidip, kapatabilir.
“BOLU İTFAİYESİ’NİN RAPORUNDA 8 ANA KUSUR ÇIKMIŞ”
Bırakalım kanun maddesini vicdanen ve etik olarak bu kadar canını riske atma şansınız var mı? Ben kanunen zorunlu olduğunu düşünüyorum. Ama kanun kısmını bir tarafa bırakıyorum. Siz bir yangının itfaiyecilerden daha fazla nasıl bir zarara sebebiyet vereceğini bilen kurum var mı? O andan itibaren zaten il özel idare iş yeri açma çalışma ruhsatı yeterliliği düştüğü için otomatikman kapatma işlemini yapar, bize bilgi verir. Mücavir alanda olsaydı belediyeye başvuracaktı itfaiye. Siz bu gerçeği bildikten sonra başka işlem yapamazsınız. Siz tespit ettiniz, önünüze düşmedi. Siz bizzat talep üzerine gittiniz tespitleri yaptınız. Artık bunun farkındasınız. Bu otelde ciddi problem var. 8 tane madde saymış.
Orası ayrı bir kafe değil. İçeriden girişi olan kafetarya orası. Otelin içinde bitişik bir alan. 70 metre kare dediği yer orası. Otelin dışında deniyor ya, kafeterya direk ana binanın içinde. Direk otelin içinden bağlantısı var. Ana binanın içinde. Ana bina zaten riskte. Ana binanın riskli olduğunu biliyorsunuz, onun içindeki bir başka yere belge veriyorsunuz. Bu da bence hata. İkinci sıkıntılı işlem bu.
Binanın güvenliğini konuşuyoruz. Siz bir yangın güvenlik prosedürü oluşturuyorsunuz. Belge geri çekildi diyorsunuz, güvensiz olan binada bir mekan için belge veriyorsunuz. Üstüste ikinci hatayı yapıyorsunuz. Orası nasıl güvenli olabilir ki?
Yangın yeterlilik belgesi veren kurum aslında verdikten sonra da denetimiyle yetkili. Mevzuatta yetkiniz var zorunluluğunuz yok. Siz hangi periyotlarla gideceğinize, ayda bir, yılda bir de gidebilirsiniz. Bu kararı mevzuat size bırakıyor. Sistem sıkıntılıdır her ay gidebilir. Burada itfaiyeyi kast ediyorum. Yeterlilik belgesini itfaiye denetimleri yapmakta yetkili olan birim. Belediye Yangın Yönetmeliği’nin 6. maddesinin 1. fıkrası j bendine göre böyle. Zaten ilk yetkilendirme nasıl olmuş? Kurum olarak gitmişsiniz belgeyi düzenlemişsiniz, düzenli olarak denetleme yetkisi var. Sağlık, gıda ile yeterlilik belgesi kurumlar var. Kim yetkiyi veriyorsa denetleyebiliyor.
“KARTALKAYA’DAKİ BÜTÜN OTELLER, BÜTÜN İŞLETMELER İTFAİYE YETERLİLİK BELGESİNİ BOLU İTFAİYESİ’NDEN ALMIŞ”
Kartalkaya’daki bütün oteller bütün işletmeler itfaiye yeterlilik belgesini Bolu İtfaiyesi’nden almış. Almak zorunda zaten, başka yer yok. Burada yeterlilik belgesini veren Bolu İtfaiyesi. Yeterlik belgesini veren denetlemeye yetkilidir. Zorunluk kısmı ise; talep edilirse denetler diyor ya, bu çarpıtıldı. Talep edilmezse denetlemem maddesi değil. Talep edilirse denetlemek zorunda. Yeni bir işletme açıyorsunuz diyelim. Çalışma ruhsatı ve çalışma belgesi almanız lazım. Otomatik olarak itfaiyeye gidiyorsunuz beni denetle diyorsunuz. Talep ettiğin zaman zorunlusun. İstediğin zaman denetlemeye gidebilirsiniz itfaiye olarak. Bunu bütün belediye başkanları bilir. Bilmesi gerekir, bu çok net bir kuraldır. Herkes yeterlik belgesi aldığı itfaiye tarafından denetlenir.
Kapıdan içeri sokmadı diyelim. Döner il özel idaresine. İl özel idare der ki, makul sürede yangın belgenizi yenileyin der. Yenilemezse iş yeri açma çalışma belgesinin yeterlik kıstaslarından biri düştüğü için iptal olur ve kapatılır.
Yasa diyor ki, Türkiye’de yangınla ilgili yeterlik belgeleri itfaiyelerden alınır diyor. Mücavir alanda olsun, olmasın. Bu belgeyi sadece ve sadece itfaiye verir. Biz bakanlık olarak bu yeterlik belgelerini sadece itfaiyelerden kabul ederiz. Yetki var zorunluluk yok. Bunu ne kadar süreyle denetleyeceğinin keyfiyeti kuruma; yani itfaiyeye bırakılmış. Ancak işletme talep ederse denetlemek zorunda. ‘Gelmiyorum’ diyemez. Bu sadece işletme talep ederse gelmek zorunda değil, yetkiniz var dilediğiniz periyotlarda denetim yapabilirsiniz. Kanun bu aslında.
Mücavir alan başka bir şey. Alanda söz hakkı olan il özel idare. Bu sizin itfaiyenizin yükümlülüğünü ortadan kaldırmıyor. Tamamlayıcı mevzuatlara baktığınızda boşlukların kalktığını görüyorsunuz. Resmi işletmeler sadece yangın yeterlik belgelerini itfaiyelerden alıyoruz. İtfaiyenin denetleme yetkisi var. Her işletmenin, Bolu’da bu oteller olarak bakalım. İlçe belediyeleri yeterli olmadığı için yeterli olan Bolu Belediyesi. Buradan yeterlik belgesini almışlar. Yeterlik belgesi geçerli olduğu sürece tekrar tekrar denetleme yetkisini itfaiyesi veriyor. Mevzuat böyle yorumlanır. Bir yere yeterlik yetkisi veriyorsanız, geçerlilik süreci boyunca denetimden siz yetkilisiniz. Yetkiniz var ama yükümlülüğünüz yok derken, bunun hangi periyotta denetleyeceği keyfiyetini size bırakmış. İşletme talep ederse gelmiyorum diyemezsiniz, zorunlusunuz.
Herhangi bir sebeple yenilemek gerekiyorsa itfaiyeye gitmek zorunda. Sürdürülebilirlik belgesi her yıl yenilenir. Bu belge sanki yangın belgesi imiş gibi bir şey yaratıldı. Öyle bir şey. İşyeri açma çalışma ruhsatı demek benim için alt belgeler yapılmıştır anlamına gelir. Bir kurum etiği ve vicdanı açısından baktığınızda açıklanabilir bir şey değil. Kanun ayrı bir şey. Sonuçta ne kadar risk olduğunu itfaiyeciden başka bilen olamaz. Böyle bir ortamda kurumun vicdanı, etiğin kesinlikle böyle bir şeye izin vermemesi gerekiyor. Konu ana restoranda yangın başlamış veya başka yerde başlamış. Yangın çıktıktan sonra yetersizliği biliyorsunuz. Ona rağmen olayı sürdürmek. Sıkıntı burada. Alarm sistemi varmış ama çalışmamış. İnsanlar çabuk uyanıp canlarını kurtarabilirdi.
“BENİM DENETLEDİĞİM KONULAR TURİZMLE İLGİLİ”
Benim denetlediğim konular turizmle ilgili. Turizmle ilgili sınıflandırma, nicelik, nitelik gibi kapasiteler. Keyfi de gidebilirim, şikayet gelirse de gidebilirim. Gitmeden önce dosyasına bakıyorum. Geçerli bir ruhsatı var mı? Yangın yeterlik, gıda güvenliği vs. Eğer o varsa kontrolü gönderiyorum. Bu belgeleri il özel idaresi vermek zorunda. 2015’te güncellenmiş. Kısım kısım almış. İl özel idareden almış. Geçerli bir işyeri açma çalıştırma ruhsatı var demek, itfaiye yeterlik raporu ver demektir. Lokantasına 2013’te, büfesine 2014’te almış. 2015’te bir tane daha almış. Ruhsatlar il özel idaresinden alınıyor dediğim gibi. Geçerli belgeyse kendi denetimi yapabilirim. Bakanlık olarak yangın denetimi yapmak bizim uzmanlık ve yeterlik alanımıza girmez. Bu çok teknik konu. İçeride su pompaları, basınç odaları var. Köpük sistemi var. Bizim kontrolümüzün o yeterliğe sahip olma şansı yok. Ben bir tek şunu yaptım, geçen sene, onu da zorla yaptırttım. Antalya Kaleiçi’nde iki otelde yangın çıktı. İki Lübnanlı boğulma sebebiyle hayatını kaybetti. Duman dedektörü yüzünden vefat ettiler. Tescilli yapıda duvarları yapamamışlar. Pilli sistem yapabilirlerdi. Yönetmeliği değiştirdik. Artık benim kontrollerim duman dedektörüne bakma zorunda dedim.
“BELLİ KAPASİTENİN ÜZERİNDEKİ YERLEŞİM YERLERİNDE MUTLAKA İTFAİYE YAPILANMASI ŞART KOŞULABİLİR”
Bu dava süreci çok önemli. Sonuna kadar gidilmesi lazım. Uzmanlarla birlikte dava sürecinin yönetilmesi gerekiyor. Herkes sorumluluğu oranından gerekli cezaları almalı. Buradan çıkacak sonuçlara göre belki mevzuatta, kanunlarda değişiklik yapmamız gerekiyor. Davanın kararına göre uzmanları bunun üzerinde konuşacak.
Burada yetkiler var, sorumluluklar, zorunluluklar yok. Her ilçede yeteri kadar itfaiye kapasitesi yok. Belki zorunluluk getirilmesi lazım. Belli kapasitenin üzerindeki yerleşim yerlerinde mutlaka itfaiye yapılanması şart koşulabilir. Sadece Kartalkaya olarak görmeyin. Birçok ücra noktalarda otellerimiz var. Bu masaya yatırılıp, finansmanı oluşturulmalı. Belki oradaki işletmelere şart koşulacak. Davanın sonucu ayrı ama onun dışında da iller olarak bununla ilgili nasıl yapılanmak gerekir, bunu konuşmak gerekir.
Bizim yönetim kurulumuz sektör temsilcilerinin bölgelerden kotaları var, seçimle geliyor. Biz atamıyoruz. Biz sandıkları kuruyoruz, otel sahipleri gelip oy kullanıyor. En çok oy alan Turizm Geliştirme Ajansı’nda temsil ediyor. Kendisi Karadeniz bölgesinde aday olmuş, en çok oyu aldığı için girmiş.
“KAPATMA KARARINI BİZ ALIYORUZ, UYGULAMASINI BELEDİYELER YAPIYOR”
Yetki var, zorunluluk yok ya. O sorumluluk duygusuyla o belgeyi veren kurumların yetkisini doğru kullanması gerekiyor. Herkesin sorumluluğunu yerine getirmesi lazım. İşletme sahibinin de sorumluluğu var. Yönetmeliği bilmiyor mu? Bu birinci kısmı, olmazsa olmazı. Belgelendirme sürecinde dahil olan bütün kurumların yetkilerini doğru şekilde kullanması gerekiyor. Ceza gereken kurumlarda en doğru şekilde yargılanması gerekiyor ki ibret olsun. Yönetmeliklerde, mevzuatlarda değişiklik olacaksa onun da yapılması gerekiyor.
Kapatma kararını biz alıyoruz, uygulamasını belediyeler yapıyor. En son toplantımızda Valiliklere talimat verdim. Belediyeleri kapatma işlemlerini tamamlamakta zorlamasını istedim. Son 3 yılda çok etkili ve yoğun program yürütüyoruz bununla ilgili. Bugüne kadar kimsenin yapmadığı çalışma. Bütün belgeleri düzenli hale getiriyoruz. Tamamlamayanları kapatıyoruz, kapatmaya devam ediyoruz.
İtfaiye teşkilatını kurmak itfaiyenin yetkisinde. İl özel idaresinden yer talep edecek. Finansmanıyla ilgili bir durumu varsa hep birlikte otelciler toplanıp, gerekirse destek oluşturulur. 2-3 araçlık bir itfaiye merkezi kurulabilir. Ama bu bizim sorumluluk alanımızda değil. Öncelikli olarak itfaiyenin yapması gereken iş.
İşyeri açma çalışma ruhsatı yenilenmesi gerektiği durumlarda yenileniyor. Değişik tarihlerde yenilenmiş. Ben işyeri açma ve çalışma ruhsatını baz alıyorum. Bu ruhsatın yenilenmiş olması itfaiye ve diğer raporların yenilenmiş olması gerekiyor. Bu raporu bana veren kurum bunları yenileyip vermek zorunda.
2005’ten önce ruhsat zorunluluğu yokmuş. Sonra zorunluluk olunca işletmeler açılmış. 2005’ten önce 110 tesis ruhsatla ilgili eksiklik olduğu için yangın yeterlik raporu istemişiz. Bize oluşturup gönderin demişiz. İmar izni almanız gerekebiliyor. 3 aylık süre tanınmış. 42 tanesi kapatılmış, yeterlik belgesi getirmeyi başaramadıkları için. Sonra 2 tanesi tekrar belge almış, açılmış.
Resmi kurumlar yangın yeterlik belgelerini bir tek itfaiyeden alır. Başka bir yerden getiremezsiniz, geçerliği yok. 12 Aralık’ta eksikliklerin tespitini yapıyorsunuz. Sonra bu yangın yeterlik belgesi talebini geri çektiriyorsunuz.Talebi çektirmek yerine o belgenin verileceği il özel idaresini bilgilendirmeniz gerekiyor. Belgeyi geri çektirip başka bir alana yeterlik belgesi veriyorsunuz. Ana binadaki yetersizliğ gözünüzü kapatıyor, küçük alana yeterlik bölgesi veriyorsunuz. Eğer bu göz kapatma olmasaydı zaten burası kapatılacaktı. İşletme başvurusunu çekmiş onun yerine küçük yer için belge almış.
2021-2024 denetim raporlarında ilk etapta dosyasına bakıyoruz. Geçerli ve işyeri açma çalışma ruhsatı var mı ona bakıyoruz. Yoksa direk kapatıyoruz. Farklı bölümlere farklı ruhsatları almış. Benim için yangın raporu kabulüdür bu.”
News
