ABD Başkanı Donald Trump’ın ilk döneminde de gündeme gelen “Calexit”, başkanın ikinci dönemine resmen başlamasıyla bir kez daha ortaya çıktı. Kaliforniya eyaletinin bağımsızlığını talep eden ‘Calexit’ imza kampanyası yeniden başlatıldı. Eyalet sakinleri, ABD’den ayrılmak için gerekli imza sayısını toplamaya çalışacak. Ancak ABD anayasası ise bu talebe ket vuruyor.
ABD’de 5 Kasım’daki başkanlık yarışında Demokrat Parti’ye oy veren Kaliforniya eyaletinin sakinleri, seçimi Cumhuriyetçi Parti adayı Donald Trump kazanınca bağımsızlığını ilan etmek istedi. Bunun için de İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkarken yaptığı gibi bir referandum yaplmasını istediler. Bu referandumun adı bile belli: Calexit!
22 TEMMUZ’A KADAR SÜRE
Calexit kampanyasını başlayan Marcus Ruiz Evans, eyaletin yönetmeliklerine göre Kasım 2028’deki seçimlerde bu konunun oy pusulasına dahil edilebilmesi için kayıtlı seçmenlerden yüzde beşinin imzasını toplamaları gerekiyor. Bu da Kaliforniya’da yaşayan 546 bin 651 kişinin imza atmasının şart olduğu anlamına geliyor. Açıklamaya göre, Evans’ın topladığı imzaları bölge seçim yetkililerine teslim etmek için 22 Temmuz’a kadar süresi var.
KALİFORNİYA’YI ÖZGÜRLEŞTİRME HAREKETİ: CALEXIT
Kaliforniya’nın ABD’den ayrılarak bağımsız bir devlet olma önerisi zaman zaman gündeme gelen bir konu. Donald Trump’ın 2016’daki seçim zaferinin ardından sosyal medyada yine “Calexit” kampanyası başlatılmıştı ve kampanyanın sahiplerine göre yaklaşık 220 bin kişi kampanyaya ilgi göstermişti.
Evans’ın başlattığı yeni “Calexit” kampanyasıyla ilgili olarak Kaliforniya’da toplumun kendi kendini yönettiği bir geleceğin güvence altına alınmasının hedeflendiği belirtiliyor. Sitede, “Calexit olarak tek bir misyonda birleşiyoruz: Kaliforniya’y sadece Kaliforniya halkı tarafından yönetilen özgür, bağımsız ve müreffeh bir ulus haline getirmek. Kaliforniya’yı bağımsız yapın!” dendi. Dilekçede ayrıca eyaletlere ayrılma hakkı vermeyen ABD Anayasası’nda değişiklik yapılması da isteniyor.
DİLEKÇE SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
ABD’de halkın ifade, din ve basın özgürlüğünü, barışçıl toplanma hakkını ve hükümete dilekçe verme hakkını güvence altına alan Anayasa’nın Birinci Değişikliği çerçevesinde, vatandaşlar herhangi bir konu hakkında yönetime dilekçe verme hakkına sahip. Verilen dilekçenin halk oylamasına sunulup sunulmaması, dilekçenin türüne, eyaletin yasal çerçevesine ve dilekçenin amacına bağlı.
“Calexit” örneğinde de olduğu gibi Anayasa’da değişiklik öngören dilekçelerde yeterli imzanın toplanması gerekiyor. Bu imzalar geçerli kabul edilirse, öneri halk oylamasına sunuluyor. Süreç, teklif sahibinin halk oylamasına sunulmasını istediği öneriye ilişkin dilekçesini, değerlendirilmesi için Başsavcılık Ofisine sunmasıyla başlıyor. Başsavcı dilekçede bulunması gerekli unsurları ve teklifin özetini hazırlayarak, seçmenlerin önerinin amacıyla etkileri hakkında bilgi sahibi olmasına olanak sağlıyor. Dilekçeler tamamlanınca, başsavcı belgeleri imza toplama sürecinin başlayabilmesi için hem teklif sahibine hem de ilgili eyalet yetkililerine iletiyor. Her iki taraftan da alınan onayın ardından, kayıtlı eyalet seçmenlerinden imza toplama süreci resmi olarak başlıyor. Teklifin sahibi, kendisine tanınan sürenin sonuna kadar topladığı imzaları bölge seçim görevlilerine teslim ediyor.
CEVABI ‘EVET’ YA DA ‘HAYIR’ OLACAK
İmzaların geçerlilik durumunu ve gereken sayıya ulaşıp ulaşmadığını kontrol eden seçim yetkilileri, yeterli sayıda geçerli imzayı onayladıkları takdirde, konu gelecek seçime dahil ediliyor. Seçimlerde, seçmenlere, öneriye ilişkin “Evet” veya “Hayır” şeklinde oy kullanabilecekleri bir soru yöneltiliyor. “Calexit” kampanyası özelinde, California seçmenlerinden, “Eyalet ABD’den ayrılıp özgür ve bağımsız bir ülke olmalı mı?” sorusuna yanıt vermesi beklenecek. Teklifin kabulü için kayıtlı seçmenlerin en az yüzde 50’si seçimde oy kullanmalı ve oyların en az yüzde 55’i “Evet” olmalı. Halk oylamasının ardından başlatılacak süreçte, eyaletin bağımsız bir ülke olarak yaşayabilme koşullarını raporlamak üzere komisyon oluşturulması gibi farklı adımlar mevcut. Eyalet komisyonunu oluşturacak 20 üyenin, en az 100 kayıtlı seçmen tarafından bu göreve aday gösterilmesi ve en az 5 yıl eyalette ikamet ediyor olması gibi koşullar aranıyor.
ANAYASA İZİN VERMİYOR
ABD Anayasası’nda bir eyaletin yasal yollarla ülkeden ayrılmasını düzenleyen hükümler yok. ABD Yüksek Mahkemesi’nin 1869’daki “Texas v. White” kararında da eyaletlerin tek taraflı olarak ayrılma hakkına sahip olmadığına hükmedilmişti. Kaliforniya Eyalet Anayasası’nın 3. maddesinin 1. bölümünde eyaletin “ABD’nin ayrılmaz bir parçası” olduğu hükmü yer alıyor.
News
