Kozmetik sanayinin yanı sıra çiçek ve çocuk felci aşısı yapımında kullanılan kardelenlerin nesli tehdit altında. Tarım ve Orman Bakanlığı, bu yıldan itibaren kardelen soğanlarının 5 yıl süreyle sökümünü yasakladı.
Baharın müjdecisi olarak bilinen ve endemik türler arasında yer alan kardelenler, Antalya’nın Akseki ilçesindeki yaylalarını şenlendirdi. Hem süs bitkisi olarak hem de ilaç ve kozmetik sanayisinde kullanılan ve yıllarca bilinçsizce kaçak söküm yapılarak yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldığı için bu yıldan itibaren 5 yıl süre ile soğanının sökümü yasaklanan kardelenler, kar beyazı rengiyle görsel şölen sunuyor.
Çimi Yaylası’nda yaz aylarında arıcılık yapan Mevlüt Arıcı, yıllarca yapılan bilinçsiz söküm nedeniyle doğada kardelenlerin azaldığını söyledi. Arıca, “Eskiden her yerde bembeyaz ekin tarlası gibi kardelen çiçekleri görürdük. İnsan bakınca huzur duyuyordu. Şimdi Akseki’nin bin 900 metre rakımlı Çimi Yaylası’ndaki kardelenleri resmen arar olduk. Taşların arasında ve karamukların içinde görür olduk. Yıllarca bilinçsizce ve kaçak sökülen kardelen soğanları ciddi şekilde yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı” diye konuştu.
“EN İYİ KARDELEN SOĞANI ÇİMİ YAYLASI’NDA YETİŞİYOR”
Çimi Mahallesi eski muhtarlarından Ramazan Ünal ise bilim adamları tarafından da soğanlı bitkiler arasında en önemlisinin kardelen olduğu ve kardelenin tüm soğanlı bitkilerde simge haline geldiğinin bilindiğini söyledi. Akseki yaylalarından yıllarca kaçak ve bilinçsizce sökülen kardelenlerin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını belirten Önal, en iyi kardelen soğanı Türkiye’de Akseki’nin bin 900 metre rakımlı Çimi Yaylası’nda yetişmektedir. Eskiden bu yaylanın her tarafı beyaz gelinliklerle süslenirdi. Şimdi ise kayaların dibinde, karamukların içinde görüyoruz. Çünkü yıllarca kaçak sökümler yapıldı. Doğru dürüst koruma yapılmadı. Şimdi ise kuytularda kardelenler boyunlarını çıkartarak kendilerini göstermeye başladı” diye konuştu.
“ÇİÇEK VE ÇOCUK FELCİ AŞISI YAPIMINDA KULLANILIYOR”
Kardelenler, kar altından çıkıp çiçek açınca baharın geldiğinin anlaşıldığını dikkat çeken Önal, “Bu nadide çiçeklerin ihraç edilen önemli bir soğanlı bitkidir. Bu soğanların bilinçsizce yanlış ve zamansız, küçük, büyük ayrımı yapılmadan söküm yapıldı. Böylece doğada nesli yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı” dedi. Süs bitkisi olarak da kullanılan kardelen soğanının, kozmetik sanayinin yanı sıra çiçek ve çocuk felci aşısı yapımında kullanıldığını ifade eden Önal, şöyle konuştu:
“Endemik türlerden olmasına rağmen maalesef her yıl doğadan kardelen sökümüne izin veriliyordu. Bu yıl Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından kardelen soğanlarının sökümünün 5 yıl süre ile yasaklandığı bilgisini aldık. Bu bizi çok mutlu etti. Ana yurdu Akseki olan kardelen çiçeklerinin yok olmasını istemiyoruz. Geçmişte izin verilen miktarın üzerinde kardelen soğanı kaçak olarak sökülüyordu. Halbuki bu çiçekler olgunlaşacak, tohumlaşacak. Tohumlar sararıp dökülünceye kadar doğadan sökümün yapılmaması lazım. Çünkü, kardelenin en önemli özelliğinden birisi kardelen soğanları hem çiçeğinden hem de soğanlarından çoğalmaktadır. Çiçeklerinin her birinde onlarca tohum var. Bunlar kuruyunca doğaya kendiliğinden serpilerek çimleme yapmaktadır” şeklinde konuştu.
KARDELEN SOĞANLARININ SÖKÜMÜ 5 YIL SÜRE İLE YASAKLANDI
Doğada kendiliğinden yetişen “Toros Kardeleni”, belirlenen kotadan fazla toplanması nedeniyle nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalması nedeniyle Akseki’nin Çimi, Çanakpınar, ve Sadıklar mahalle muhtarları ile Akseki Belediyesinin Tarım ve Orman Bakanlığına başvuru yaptı. Başvuruda “İhracatçı firmaların tahsis edilen doğa kotalarından daha fazla miktarda ürünü doğadan kaçak miktarlarda kaçak bir şekilde toplama ve söküm yaptırarak Galanthus Elwesii türü bir çok bölgemizde telafisi olmayacak şekilde tahrip edilmiş, alınan önlemler yetersiz kalmıştır” denildi. Başvuru Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından değerlendirilerek Akseki bölgesinde 5 yıl süre ile kardelen soğanlarının sökümü yasaklandı.
Bakanlık tarafından hazırlanan Doğal Çiçek Soğanlarının 2025 Yılı İhracat Listesi Hakkında Tebliğ, 14.12.2024 Tarihli 32752 Sayılı Resmi Gazetede yayımlandı. Tebliğde: ” Popülasyonların durumu ve nöbetleşme (münavebe) esaslarına göre belirlenen yerlerde ve türlerde söküm yapılamaz. Bu çerçevede Galanthus elwesii, Cyclamen hederifolium, Cyclamen cilicium ve Eranthis hyemalis türleri doğadan toplanamaz. Doğadan izinsiz ve kaçak toplama yapan kişi veya kuruluşlara, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu uyarınca işlem yapılır.İhracat aşamasında gerçeğe aykırı beyanda bulunanlar hakkında 31/10/2006 tarihli ve 5553 sayılı Tohumculuk Kanununun 12 nci maddesi ve 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 3 üncü maddesi gereğince işlem yapılır” denildi.
Kaynak: İHA
News
