Terör örgütü PKK’nın kendini feshettiğini duyurmasının ardından yapılan açıklamada Lozan Barış Antlaşması’na yönelik göndermeler dikkat çekti. Bu konuda basın mensuplarının sorularını yanıtlayan DEM Parti Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan, Lozan’a yapılan atıflarla ilgili doğrudan bir değerlendirme yapmayarak, “Süreç ilerlerse muhataplarına sorarsınız, biz de duymuş oluruz” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin yaklaşık elli yıldır mücadele ettiği terör sorunu, önemli bir dönüm noktasına geldi. “Terörsüz Türkiye” hedefiyle atılan adımların ardından Abdullah Öcalan’ın çağrısıyla terör örgütü PKK’nın 12. kongresi geçtiğimiz günlerde toplandı. Toplantıda alınan kararlar bugün itibarıyla resmen açıklandı. Terör örgütü PKK kendisini feshettiğini duyurdu.
TUNCER BAKIRHAN’A LOZAN SORUSU
Olayın yankıları sürerken DEM Parti Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan’dan dikkat çeken bir açıklama geldi. Partisinin Meclis’teki haftalık grup toplantısından sonra basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Bakırhan, terör örgütü PKK’nın fesih açıklamasında Türkiye Cumhuriyeti’nin tapusu olarak nitelendirilen Lozan Barış Antlaşması’nın hedef alınmasına da değindi. Bakırhan, “PKK’nın açıklamasındaki Lozan ve soykırım göndermeleri hakkında ne düşünüyorsunuz?” sorusuna “Süreç ilerlerse muhataplarına sorabilirsiniz, iyi de etmiş olursunuz; biz de duymuş oluruz” yanıtını verdi.
LOZAN İÇİN NE DENİLDİ?
Terör örgütünün fesih açıklamasında Lozan için, “PKK; kaynağını Lozan Antlaşması ve 1924 Anayasasından alan Kürt inkâr ve imha siyasetine karşı tarih sahnesine çıktı” denilmişti.
SEVR ANTLAŞMASI NEDİR?
Birinci Dünya Savaşı sonrasında İtilaf Devletleri ve Osmanlı hükümeti arasında 10 Ağustos 1920’de imzalanan Sevr Antlaşması’nın üzerinden yaklaşık 105 yıl geçti. Savaşı kazanan İtilaf Devletleri, savaşta yenilen Almanya, Avusturya-Macaristan ve Bulgaristan’la barış antlaşmaları yapmalarına rağmen Osmanlı Devleti’nin taksimi konusunda tam bir görüş birliği içinde olamadıkları için Türklerle ilgili görüşmeleri ileri bir tarihe erteledi.
Aralarında anlaşan İtilaf Devletleri, Ayan Meclisi üyesi Hadi Paşa’nın başkanlığında Rıza Tevfik (Bölükbaşı) ve Bern Büyükelçisi Reşad Halis beylerden oluşan Osmanlı Heyetine, 10 Ağustos 1920’de Paris’in banliyösü Sevr’de yer alan seramik müzesinde Sevr Antlaşması’nı imzalattı. Türk topraklarının paylaşımı ile ilgili çok ağır maddeler içeren 433 maddelik antlaşma, imza altına alınmasına rağmen Türk ulusunun, Cumhuriyetin Kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk liderliğinde başlattığı Milli Mücadele sayesinde yürürlüğe girmeden ölü doğdu. Sevr, nihayet Kurtuluş Savaşı sonrası 24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması’yla da resmen ortadan kalktı.
LOZAN ANTLAŞMASI
• I. Dünya Savaşı’ndan sonra Osmanlı Devleti ağır şartlar içeren Sevr Antlaşması’nı imzalamak zorunda kaldı.
• Ancak Türk halkı bu antlaşmayı tanımadı ve Kurtuluş Savaşı ile bu kararı fiilen geçersiz kıldı.
• Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasından sonra, Türkiye’nin bağımsızlığının tanınması için barış görüşmeleri başlatıldı.
GÖRÜŞMELERİN BAŞLAMASI
• Lozan Barış Konferansı, 20 Kasım 1922’de İsviçre’nin Lozan kentinde başladı.
• Türkiye’yi İsmet Paşa (İnönü) temsil etti.
• İlk tur görüşmelerde bazı konularda anlaşma sağlanamadı, görüşmeler geçici olarak kesildi.
• İkinci tur görüşmelerin sonunda, 24 Temmuz 1923’te Lozan Antlaşması imzalandı.
ANTLAŞMANIN MADDELERİ (SADELEŞTİRİLMİŞ)
SINIRLAR
• Türkiye’nin bugünkü sınırları büyük ölçüde belirlendi.
• Musul meselesi daha sonra çözülecek şekilde ertelendi.
BOĞAZLAR
• Boğazlar Türkiye’nin kontrolünde kalacak ama uluslararası gemi geçişine açık olacaktı.
• Boğazlar üzerinde uluslararası bir komisyon kurulacaktı (bu durum 1936’da Montrö Sözleşmesi ile değişti).
KAPİTİLASYONLAR
• Yabancı devletlere verilen ayrıcalıklar tamamen kaldırıldı.
• Türkiye ekonomik ve hukuki olarak bağımsız hale geldi.
AZINLIKLAR
• Türkiye’deki gayrimüslim azınlıklar (Rumlar, Ermeniler, Yahudiler) Türk vatandaşı kabul edildi.
• Türk-Rum nüfus mübadelesi kararlaştırıldı: İstanbul Rumları ve Batı Trakya Türkleri hariç, iki ülke vatandaşları karşılıklı olarak göç ettirildi.
BORÇLAR
• Osmanlı’dan kalan borçlar, yeni kurulan Türkiye ile Osmanlı’dan ayrılan ülkeler arasında paylaştırıldı.
SONUÇ VE ÖNEMİ
• Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı resmen tanındı.
• Sevr Antlaşması geçersiz sayıldı.
• Türkiye, tam bağımsız ve egemen bir devlet olarak uluslararası alanda kabul edildi.
• Bu antlaşma, modern Türkiye’nin temeli sayılır.
News
