Akdeniz Üniversitesi'nden Prof. Dr. Hüseyin Çetin, Böcek ailesinin hayatını kaybetmesine ilişkin, "Bu zehirlenme, tablet formunda bulunan alüminyum fosfitin neme temas ettiğinde fosfin adı verilen son derece zehirli bir gazın yayılması sonucunda olmuştur" dedi. Alüminyum fosfite ulaşımın çok kolay olduğunu söyleyen ilaçlama şirketi sahibi Uğur Çetin ise "Bakkalda bile satıyorlar. Bir köye gidin, 'ambar hapı' deyin, veriyorlar. Bunun reçeteyle satılması lazım" diye konuştu.
Almanya'dan 9 Kasım'da tatile geldikleri İstanbul'da bir otele yerleşen Çiğdem Böcek ile 6 ve 3 yaşındaki çocukları Kadir Muhammet Böcek ile Masal Böcek mide bulantısı ve kusma şikayetiyle hastaneye kaldırıldı. Anne ile 2 çocuğu yaşamını yitirdi, entübe edilen baba Servet Böcek de 17 Kasım'da hayatını kaybetti.
ÖN RAPOR "OTELDEKİ ORTAMA BAĞLI KİMYASAL ZEHİRLENME" OLASILIĞINI İŞARET ETTİ
Ailenin ölümüne ilişkin hazırlanan ön otopsi raporunda; 'oteldeki ortama bağlı kimyasal zehirlenme' olasılığının öncelikli olduğu belirtildi. Otelde ilaçlama yapan şüphelinin herhangi bir eğitim ya da sertifikaya sahip olmadığı, buna rağmen zirai ilaç kullandığının tespit edildiği bildirildi. Zirai ilaçların insan yoğunluğunun bulunduğu kapalı alanlarda kullanımının yasak olduğu ve bu tür kimyasalların yalnızca sertifikalı uzmanlar tarafından uygulanabileceği vurgulandı.
"BAZI FİRMALAR, HIZLI SONUÇ ALMAK İÇİN TARIM ZEHRİ KULLANIYOR"
Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi'nden Prof. Dr. Hüseyin Çetin, Türkiye'de oteller, konutlar, huzurevleri ve insanların bulunduğu tüm yaşam alanlarında düzenli ilaçlama yapıldığını belirterek, "Ancak bu alanlarda tarım ilacı kullanımı tamamen yasaktır. Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılan ürünlerin kullanılması zorunludur. Buna rağmen bazı firmalar, hızlı sonuç almak için tarım zehri kullanıyor. Eğitimlerde bunun yasak olduğu açıkça belirtilir, uygunsuz uygulama yapan firmaların yetkileri iptal edilir. Sağlık Bakanlığı Türkiye genelinde düzenli eğitimler vermekte. Her yıl ortalama 500 ile 1000 kişi, bu eğitimleri tamamlayarak sertifika almaktadır. Uygulayıcı eğitimi ile 3 günlük programdan geçen kişiler ilaçlama firmalarında çalışabilmektedir" dedi.
"FOSFİN KOKUSUZDUR, DUVARLARDAN BİLE SIZABİLİR"
Prof. Dr. Çetin, olaya neden olduğu değerlendirilen alüminyum fosfitin kullanım alanlarıyla ilgili şunları söyledi: "Alüminyum fosfitin çözünmesiyle ortaya çıkan fosfin gazı kokusuzdur, fark edilmesi zordur. Duvar çatlaklarından, lavabo giderlerinden kolayca diğer odalara sızabilir. Bu kimyasalları yalnızca özel fumigasyon (Zararlıları öldürmek amacı ile kapalı bir ortama gaz halinde kimyasal verilmesi) eğitimi olan kişiler kullanabilir. Bu zehirlenme, tablet formunda bulunan alüminyum fosfitin neme temas ettiğinde fosfin adı verilen son derece zehirli bir gazın yayılması sonucunda olmuştur. Bu tür zirai ilaçlar yalnızca dev tahıl siloları, buğday depoları, pirinç yığınları, gemi konteynerleri gibi insan bulunmayan ve birkaç gün kapalı kalacak alanlarda kullanılabilir. Ancak yaşanan olayda, yalnızca uygulayıcı eğitimi olan bir kişinin, yanında bir sorumlu amir olmadan, 'sorunu çözelim' mantığıyla bu ürünü uygunsuz şekilde kullanması felakete yol açmıştır."
"TAHTAKURUSU KOLAYCA TAŞINABİLİYOR"
Sağlık Bakanlığı onaylı ilaçların kullanılması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Çetin, "Özellikle oteller ve hastanelerde insan sirkülasyonunun yüksek olması nedeniyle tahtakurusu kolayca taşınabiliyor. Temizlik ve eğitim aksadığında, tahtakurusu kısa sürede yayılarak büyük otellerde ve hastanelerde onlarca odayı etkileyen ciddi kontaminasyonlara yol açabilir. Bu nedenle çalışanların düzenli eğitim alması zorunludur" dedi.
"EVE ASLA TARIM ZEHRİ SOKULMAMALI"
Prof. Dr. Hüseyin Çetin, "Sağlık Bakanlığı ruhsatlı ürünlerle yürütülen ilaçlama işlemleri sorunu kontrol altına alabilir. Ancak toplumda yaygın olan entomofobi, böcek korkusu nedeniyle insanlar sorunlarının tek seferde çözülmesini istemekte, firmalar da ticari kaygılarla yanlış uygulamalara yönelebilmektedir. İlaçlama sırasında evde açıkta gıda bırakılmamalı. Çocuklar ve yaşlılar ortamda bulunmamalıdır. İşlem sonrası en az 45 dakika ila 1 saat havalandırma yapılmalıdır. En önemlisi, eve asla tarım zehri sokulmamalıdır. Tarım Bakanlığı, bu ürünlerin açıkta satılmasına kesinlikle izin vermemeli ve denetimleri artırmalıdır" diye konuştu.
"EN BÜYÜK HATA, OTELİN İLAÇLAMA SONRASI KAPATILMAMASI"
Antalya'da ilaçlama şirketi sahibi Uğur Çetin de İstanbul'da yaşanan olaydaki en büyük hatanın, ilaçlama öncesinde otelin tahliye edilmemesi olduğunu söyledi. Çetin, "Komple oteli tahliye edip, koruma altına alacaklardı. Bu şekilde ilaçlayıp, havalandırmasını yapacaklardı" dedi. Firma olarak halk sağlığı alanında ruhsatlı ilaçlar kullandıklarını aktaran Çetin, "Tahtakurusu şikayetlerinde otellerin alüminyum fosfite yönelmesinden dolayı zehirlenmeler oluyor. Alüminyum fosfit, bir tarım ilacıdır. Zirai karantina, ruhsatlı ve fumigasyon operatörleri tarafından kullanılmalıdır. Hızlı sonuç olsun diye bu şekilde olaylar yaşanıyor. Normal bir ilaçlama firmasının Antalya Valiliği'nden alınan halk sağlığı belgesinde bu ilacı kullanmaya yetkisi yok" dedi.
"ALÜMİNYUM FOSFİTİN YOK OLMA SÜRESİ EN AZ 32 SAATTİR"
Alüminyum fosfitin hava sıcaklığı ve neme göre çözündüğüne dikkati çeken Uğur Çetin, "16 derecenin altında ilacın reaksiyonu yoktur. 16 derecenin üzerine çıktığı zaman atılan tabletler yaklaşık 3 saat içinde açılmaya başlar, gaz haline gelir. Güvenlik önlemleri alınmadıysa, gaz her açık yerden diğer odalara gider. Hava akımını yakaladığı andan itibaren bacalama sistemiyle çıkar. Hava akımında nereden tahliye olacaksa oraya gider. Bunun yok olma süresi yaklaşık 32 saattir" diye konuştu.
"BELGE TALEP EDİLMELİ"
İlaçlamayı yapacak kişi ya da kişilerin belgelerinin istenmesi gerektiğini söyleyen Uğur Çetin, "Doğru ilaçlamada ilk önce şirketin belgelerinin istenmesi lazım. Ruhsatı var mı? Halk sağlığında mı? Zirai karantinada mı? Hudutta mı? Gelecek olan arkadaşların da yaka kartı olması lazım. Gittiğimiz noktalarda gerek mesul müdürümüz gerekse ekip sorumlumuz ilaçlanacak noktanın keşfini yapar, açıklık olan noktalar varsa tespitini yapar" dedi.
"AMBAR HAPI OLARAK BİLİNİYOR, BAKKALDA BİLE SATILIYOR"
Alüminyum fosfite ulaşımın çok kolay olduğunu söyleyen Çetin, "Bakkalda bile satıyorlar. Bir köye gidin, 'ambar hapı' deyin, veriyorlar. Bunun reçeteyle satılması lazım. Bu zehirli bir şey. Bilen, bilmeyen bunu satıyor. Kutusunu açtığın zaman havanın nemiyle birlikte reaksiyona giren bir ilaç" diye konuştu. Alüminyum fosfitin sarımsak gibi koktuğunu söyleyen Uğur Çetin, "Bu ilacın hafif sarımsaklı kokusu vardır. Bu kokuyu aldığınız an diyor ki 'Sizi zehirlemeye başlıyorum.' Ya da burada gaz etkilenmeye başlıyor diye sizi uyarıyor aslında ilaç. Hafif sarımsak ve ekşimsi bir kokusu var, oradan farkına varmaları lazım" dedi.
"114 ULUSAL ZEHİR DANIŞMA MERKEZİ'Nİ ARAYIN"
Zehirlenme hattının 112 Acil Çağrı Merkezi olmadığını, bu tür olaylarla karşılaşanların 114 Ulusal Zehir Danışma Merkezi'ni aramaları gerektiğini vurgulayan Çetin, "Bulantınız oldu, gıda zehirlenmesi oldu; Halk Sağlığı'nın 114 Ulusal Zehir Danışma Merkezi'ni arayın. En iyi sonucu onlar verir. Hastane sizin neyden zehirlendiğinizi bilmez" diye konuştu.
Kaynak: DHA
News
